Dawne szkolnictwo w Górze

Historyczne dokumenty z przeprowadzonych niegdyś wizytacji wskazują na istnienie na przełomie XVII i XVIII wieku w tym miejscu szkoły parafialnej wraz z mieszkaniem dla nauczyciela. Według zebranych ówcześnie danych była to katolicka szkoła licząca 88 uczniów z Góry i sąsiednich miejscowości. Nauczyciel utrzymywany był przez gburów (gospodarzy), którzy płacili mu ćwierć korca żyta z każdej włóki. W dokumencie z 1702 roku została zapisana informacja, że nauczyciel pełnił również funkcję organisty kościelnego. Notatka opisuje zły stan ówczesnej szkoły, co skutkowało tymczasową rezygnacją z organizacji zajęć szkolnych. Kolejny dokument z 1711 roku potwierdza zły stan szkoły, informując jednocześnie o wznowieniu zajęć lekcyjnych. Analogiczne sytuacje występowały w następnych latach do czasów międzywojennych w XX wieku. Zgodnie z archiwalnymi dokumentami program nauczania z 1923 roku obejmował naukę czytania, pisania w języku polskim i liczenia. Przekazywał podstawową wiedzę historyczną, przyrodniczą, chemiczną i fizyczną. Ponadto podczas zajęć uczono lekcji śpiewu, zasad dobrego wychowania, higieny, robót ręcznych oraz „robót kobiecych” i „cielesnych”. Integralną częścią programu było nauczanie religii. W latach 50-tych z powodu wzrastającej liczby dzieci, od sąsiadującego z „organistówką” właściciela karczmy (Pana Kohnki), została wynajęta dodatkowa sala lekcyjna na potrzeby miejscowej szkoły.

Antoni Abraham

W 1921 roku znany kaszubski działacz Antoni Abraham wygłosił w Organistówce referat o polskich partiach politycznych agitując jednocześnie za aktywnym udziałem w życiu politycznym. Antoni Abraham urodził się w 1869 roku, jako syn ubogich wyrobników we wsi Zdrada koło Pucka. Najpierw uczęszczał do jednoklasowej szkoły w Mechowie, a następnie do szkoły w niedalekim Leśniewie. Pod wpływem nauczyciela ks. Teofila Bączkowskiego zafascynował się podaniami i legendami regionu Kaszub. Otrzymane nauczanie miało ogromny wpływ na jego późniejszą publiczną działalność na rzecz polskości na Pomorzu. Z poślubioną Matyldą Paszkówną zamieszkał w Sopocie, gdzie współpracował z działaczami kaszubskimi (w tym między innymi Aleksandrem Majkowskim). W życie społeczne na Pomorzu angażował się pisząc artykuły do wydawanej ówcześnie „Gazety Gdańskiej. Jako znany działacz polonijny na Kaszubach, walczył przeciwko wynarodowieniu Kaszubów. Ze względu na swoje wytrwałe zaangażowanie nazwany został „królem Kaszub” lub „królem Kaszubów”. Z Antonim Abrahamem związana jest anegdota mówiąca o jego zaangażowaniu w przyłączenie Pomorza do Polski. Abraham wraz z Tomaszem Rogalą z Kościerzyny, Mieczysławem Marchlewskim z Grudziądza i Antonim Miotką z Pucka wzięli udział w słynnej pokojowej konferencji w Paryżu gdzie reprezentowali społeczność Kaszubów. „Abraham występując przed przedstawicielami rządów zwycięskich państw, stuknął sękatą laską w dębową podłogę, a pięścią w stół i powiedział: „Pomorza to nam ani kusy purtk nie odbierze”. W 1920 roku po konferencji w Paryżu witał w Wejherowie wjeżdżającą do miasta polską władzę. Po uroczystościach wyjechał do Pucka, aby uczestniczyć w historycznych zaślubinach Polski z morzem. Zmarł po ciężkiej chorobie w 1923 roku i został pochowany na cmentarzu w Oksywiu. Na jego grobie widnieje napis „Antoni Abraham obrońca wiary świętej i polskości na Kaszubach”.

Organizacje społeczne i wojskowe działające w Górze

W okresie międzywojennym za aprobatą ówczesnego proboszcza przy parafii w Górze funkcjonowało wiele organizacji społecznych. Jedną z nich była organizacja związkowa Zjednoczenie Zawodowe Polskie, której przywódcą był Augustyn Patelczyk. Oprócz tego aktywną działalność prowadziło Kółko Rolnicze, którego pierwszym prezesem był ksiądz Józef Gołębiewski. W 1925 roku powstało Towarzystwo Powstańców i Wojaków, które wniosło znaczny wkład w powstanie stojącego do dziś (przy wjeździe do Góry) pomnika „Chrystusa Króla”. Ponadto w Górze działalność prowadziły takie organizacje jak: Związek Strzelecki, hufce Przysposobienia Wojskowego, Związek Rezerwistów oraz Koło Komitetu Floty Narodowej. W trakcie II wojny światowej w konspiracji na terenie Góry działał również odział Gryfa Kaszubskiego (później Pomorskiego) oraz Organizacja Wojskowa Związek Jaszczurczy.